Frank (uiterst links) en Carroll (derde van rechts) in Burkina Faso (foto: via Frank Rahusen).
Onbehandelde reuma, vreselijke wonden, klompvoetjes en ernstige vergroeiingen. Dokter Frank Rahusen was niet voorbereid op dit soort taferelen toen hij zich aansloot bij een missie naar het Afrikaanse Burkina Faso in 2017. De arts uit Leende heeft er inmiddels jarenlang aan de lopende band kinderen geopereerd die soms kruipend zijn spreekkamer inkwamen.
In januari heeft hij met zijn stichting een nieuwe reis op de planning staan, naar Tanzania. Doel: in een ander land nog meer mensen op de been helpen.
Frank reist samen met chirurg Carroll Tseng uit Etten-Leur. De twee Brabantse artsen hebben al veel meegemaakt in Afrika. “Je ziet daar dingen die je niet voor mogelijk houdt.” En het contrast met Nederland is groot. Zo groot dat Frank het niet voor elkaar kreeg om na terugkomst carnaval te gaan vieren in het dorpshuis in Leende. “Ik ben weer snel weggegaan en Ik heb zelf nooit meer carnaval gevierd.”
“Mensen hadden een hele dag gewacht.”
Frank werd met name geraakt door de mentaliteit van de mensen in de wachtkamer. “Die zat aan het eind van de dag nog helemaal vol met mensen die een hele dag hadden gewacht”, vertelt hij. “Er kwam iemand van het ziekenhuis die in zijn handen klapte en riep dat ze moesten vertrekken. Iedereen stond gewoon rustig op en mensen gingen weg zonder morren. Dat zou je hier in Nederland eens moeten proberen.”
En dus had Frank wat moeite met een patiënt toen hij terugkwam in zijn ziekenhuis in Weert en daar weer zijn diensten ging draaien: “Die meneer was boos omdat ik een half uur uitliep.” En toen floepte het eruit bij Frank: “Wees blij dat je niet in Afrika bent.” Frank bood zijn excuses aan. Maar toen de patiënt hoorde van de missie in Afrika, was hij degene die een excuusbrief schreef. Met een donatie voor een volgende missie.
“Kinderen zijn zo verzwakt dat we ze niet kunnen opereren.”
Die volgende missies kwamen er. Frank en Carroll reisden veelvuldig af naar Burkina Faso. “Je hebt daar kinderen met extreme ondervoeding”, vertelt Carroll. “Wondjes genezen niet goed, vervuiling reist naar de botten en er komen dan overal botontstekingen. Kinderen zijn dan zo verzwakt dat we ze niet kunnen opereren.”
De dokters kregen het idee om krachtvoeding te verzamelen in Nederland. “Die krachtvoeding kwam van overleden kankerpatiënten”, vertelt Carroll. “Het mag niet terug naar de apotheek, dus gebruiken wij het.”
“Je bent hier luxe spullen gewend. De zaag doet het altijd.”
Frank gebruikt nu grote delen van zijn vakantiedagen om naar Afrika te reizen. Ook de gepensioneerde Carroll, die bijna 80 is, reist mee. Maar Burkina Faso is te gevaarlijk geworden. Er zijn spanningen en het land heeft veel binnenlandse vluchtelingen. Nu willen Frank en Carroll een ziekenhuis in Tanzania gaan helpen. “We hebben wel het ziekenhuis in Burkina Faso met een gerust hart achter kunnen laten, het is een operationeel ziekenhuis”, zegt Frank.
In de operatiekamer in Burkina Faso (foto: via Frank Rahusen).
De nieuwe missie gaat in januari van start. Frank en Carroll hopen nog donaties binnen te halen met de stichting HelpAfrikaopdebeen. Goede spullen kunnen meenemen, is van levensbelang. “Je bent hier de luxe spullen gewend. De zaag doet het altijd”, legt Frank uit. Maar in Afrika is er geen plan B. “Je moet veilig en simpel opereren, met zo min mogelijk risico, Want als het misgaat, heb je de spullen niet.”
“In Nederland zou dit kindje geholpen kunnen worden.”
Dat betekent dat niet alle kinderen geholpen kunnen worden. Zo werden de dokters geconfronteerd met een jongetje dat op handen en voeten liep. “Een vergroeide ruggenwervel”, zegt Frank. “In Nederland zou dit kindje geholpen kunnen worden, maar in Afrika is het te gevaarlijk.”
Ook vertelt Frank over het verlies van een patiënt die een beenoperatie had ondergaan. “Hij had twee jaar met een gebroken been gelopen, omdat hij uit een boom was gevallen. Helaas had hij ons niet verteld dat hij maagproblemen had. Hij kreeg een maagbloeding en we hadden daar geen spullen. Hij overleed. In Nederland was er meteen een andere specialist bijgekomen die in de maag het bloedvat had dicht weten te branden, geen probleem.”
“Mensen zijn zo dankbaar en kunnen zichzelf weer redden.”
Het valt niet mee voor een dokter om een patiënt op een onnodige manier te verliezen. Maar voldoening is er ook. “Het is een mooi vak”, zegt Carroll. “We helpen veel mensen. Het is misschien een druppel op een gloeiende plaat. Maar je maakt een enorm verschil in het leven van honderden mensen.”
Frank is trots op een landarbeider die dankzij een ingreep niet meer over een akker hoeft te kruipen. “Hij kan weer lopen en heeft zijn eigen bedrijf gestart, een brommerwerkplaats. Mensen zijn zo dankbaar en kunnen zichzelf weer redden.”
Ernstige vergroeiing bij jongetje in Burkina Faso (foto: via Frank Rahusen).
Artikel geschreven door Alice van der Plas
Om haar belangrijke missiewerk te kunnen doen, is de stichting Help Afrika op de Been afhankelijk van donaties. Ook jij kunt bijdragen aan een beter leven voor orthopedische patiënten in Tanzania.
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan bij dokter Frank Rahusen. Na succesvolle missies in Burkina Faso reist de orthopedisch chirurg van SJG Weert in januari met een medisch team opnieuw af naar Afrika. Dit keer naar Tanzania. Samen gaan zij de orthopedische zorg hier vanaf de basis opbouwen en kansarme patiënten, voor wie deze zorg allesbehalve vanzelfsprekend is, weer op de been helpen. En daar is geld voor nodig.
Hij ziet hem nog binnenkomen op de poli, kruipend op handen en voeten. Eloi, een jongeman van begin twintig. “Vanwege een aangeboren afwijking aan zijn been kon hij vrijwel niks, deze man kroop op zijn knieën over de akker. Wij hebben hem geopereerd. Dankzij een kunstbeen kon hij een langgekoesterde droom in de praktijk brengen. Eloi runt nu zijn eigen moto repair shop. Zijn glimlach zal ik nooit meer vergeten.”
Teruggaan naar Burkina Faso was helaas geen optie voor het medisch team van de Stichting Help Afrika op de Been. Omdat het daar te onveilig is, zetten de orthopedisch chirurgen en anesthesisten hun missiewerk voort in Tanzania. Onder de bezielende leiding van orthopeed Caroll Tseng en met SJG Weert-collega John Broens als OK-assistent en planner reist Frank Rahusen op 18 januari af naar het Kibosho Hospital in Moshi. Daar, aan de voet van de Kilimanjaro, bekommert het team zich twee weken lang over patiënten die dringend orthopedische zorg nodig hebben. Mannen, vrouwen en (vooral) kinderen met bijvoorbeeld scheefgegroeide benen, loshangende botsplinters, verwaarloosde breuken, botinfecties of ongevalstrauma’s.
Safe and simple Frank: “In de operatiekamer in Afrika is KISS het motto, oftewel: Keep It Safe and Simple. Omdat de bestaande apparatuur niet aan de kwaliteitsnormen voldoet die we in Nederland gewend zijn, moeten we roeien met de riemen die we hebben. Er is namelijk geen plan B. De mensen die we in januari niet kunnen opereren, willen we bij een volgende missie helpen. Daarvoor is modern, orthopedisch gereedschap nodig. Waar we in Nederland bijvoorbeeld een bloedvaatje dichtbranden, moet het in Afrika met een touwtje worden dichtgeknoopt.”
Ook is er geld nodig voor educatie. “We willen graag een digitale leeromgeving inrichten voor de ziekenhuismedewerkers in Tanzania. De chirurg, de verpleegkundigen en fysiotherapeuten moeten patiënten ook goed kunnen blijven helpen als wij er niet zijn. Met alleen een operatie schieten zij weinig op. Goede nazorg is enorm belangrijk. Als je een kunstbeen hebt gekregen, moet er ook iemand zijn die je helpt om te leren lopen.”
In het hart geraakt Zoals ieder mens heeft Frank Rahusen zijn dromen. In de toekomst zou hij Afrikaanse stagiaires graag persoonlijk de kneepjes van het orthopedische vak willen leren. “Verder zou het prachtig zijn als we meer specialisten naar Tanzania kunnen sturen, om ook andere operaties uit te voeren.”
Afrika zit onder zijn huid en laat hem niet meer los. De eerste keer dat hij er was, in 2018, werd hij in zijn hart geraakt. “Na drie dagen barstte ik in tranen uit. De indrukken waren zo overweldigend dat alles eruit kwam. Ik ben ooit dokter geworden omdat ik mensen wil helpen. In Afrika kan ik patiënten met een relatief eenvoudige operatie weer hun leven teruggeven. Waardevoller kan werk niet zijn.”
De orthopedisch chirurg uit Leende kijkt er naar uit om terug te gaan. Om weer de glimlach op de gezichten te zien. “Hier in Nederland worden patiënten nog wel eens ongeduldig als ze een half uur moeten wachten. Hoe anders is dat in Afrika. Het engelengeduld en vooral de dankbaarheid die de mensen daar tonen is met geen pen te beschrijven.”
Om haar belangrijke missiewerk te kunnen doen, is de stichting Help Afrika op de Been afhankelijk van donaties. Ook jij kunt bijdragen aan een beter leven voor orthopedische patiënten in Tanzania.
